Keuze-model voor opdrachtgevers en bestekschrijvers
Om alle betrokkenen bij onderhoud en restauraties te helpen heeft de stichting ERM de restauratieladder ontwikkeld. Het geeft een voorkeursvolgorde voor het type ingreep in een monument. Deze volgorde kan een handvat bieden; niet alleen voor eigenaren en opdrachtgevers, maar ook de opdrachtnemers en overheden. De restauratieladder is een praktische vertaling van het Charter van Venetië. 

De restauratieladder wordt toegepast in:

• Het Model Restauratiebestek. Het Modelbestek is volop in ontwikkeling. 
• Iedere ERM-uitvoeringsrichtlijn. De Uitvoeringsrichtlijnen zijn nog niet allemaal gereed. 

De restauratieladder gaat uit van het volgende:
Restauratie van cultureel erfgoed is alleen zinvol als dit de betekenis ervan, wat betreft onder meer (cultuur)historische, esthetische of architectonische waarden, blijvend in stand houdt of versterkt. Essentieel hierbij is dat erfgoed op een verantwoorde wijze wordt beheerd. Het gaat bij restaureren en beheren om het zo veel mogelijk vertragen van de tand des tijds. De tand des tijds dwingt tot regelmatig ingrijpen, waarbij in beginsel geldt: conserverend herstel.

Bij ingrepen gelden onderstaande uitgangspunten. Deze uitgangspunten gelden zowel voor het gebouw of object als geheel, als voor een onderdeel daarvan.

De eerste stap bij restauratie is waardenstelling (herkennen en erkennen van waarden) door gekwalificeerd personeel of een ingehuurde adviseur. De waardenstelling moet aantoonbaar en toetsbaar zijn.
De tweede stap bij restauratie is het bepalen in welke mate wordt ingegrepen en hoe.

Elke ingreep is in meer of mindere mate een aantasting van cultuurhistorische waarde(n). Eisen die gesteld moeten worden aan een ingreep zijn:

• Beperk de omvang van de ingreep, ‘zo veel als noodzakelijk is en zo weinig als mogelijk is’;’
• Voer de ingreep degelijk uit, om (opnieuw) ingrijpen zo veel mogelijk te voorkomen of zo lang mogelijk uit te stellen;
• De ingreep moet passend (compatibel) zijn binnen de gegeven situatie (invloed op fysische processen mag niet tot schade leiden, reparaties moeten zwakker zijn dan het origineel); 
• Vervang bij voorkeur met hetzelfde materiaal (of materiaal met dezelfde eigenschappen) en/of dezelfde techniek.

Uitwerking
Als het gaat om een monument is allereerst van belang of het te verbouwen deel ook onderdeel is van de motivering om het tot monument te verklaren (een moderne keuken in bv Slot Loevestein is niet monumentaal en mag dus altijd aangepast worden).
Voor zover het wel gaat om monumentale delen is er een voorkeursvolgorde: hoe lager op de ladder, hoe minder wenselijk vanuit de optiek van monumentale waarden.

• Bij de eerste trede (1) Conserveren / onderhouden gaat het om (passief) conserveren, louter gericht op reinigen en/of beschermende maatregelen.
• De volgende trede (2) betreft Repareren (actief conserveren), waarbij bijvoorbeeld beschadigde stenen worden aangeteeld en her en der voegwerk wordt vernieuwd.
• Echte vernieuwing is de daarop volgende trede (3). Er zijn verschillende mogelijkheden, ook hier steeds in een afnemende voorkeursvolgorde. Het kan gaan om:
• kopiëren
  • kopiëren (stap 3a): vernieuwen met dezelfde detaillering & profilering, in hetzelfde materiaal en dezelfde verbindingstechniek als het origineel;
  • imiteren (stap 3b): vernieuwen met dezelfde detaillering & profilering als het origineel, maar waarbij afwijkend materiaalgebruik en/of een afwijkende verbindingstechniek is toegestaan;
  • verbeteren (stap 3c): vernieuwen met dezelfde profilering als het origineel, maar waarbij een afwijkende detaillering, afwijkend materiaalgebruik en/of een afwijkende verbindingstechniek is toegestaan.